Bij Lucas 10:1-20
Het is vakantie en je staat in de file omdat er op de Route du soleil een ongeluk is gebeurd. De stripboeken zijn op, nummerborden tellen is niet leuk als je voortdurend stilstaat, dus als je uitgespeeld raakt neem je je toevlucht tot een ander spelletje… “Ik ga op reis en ik neem mee…” Ik ga op reis en ik neem mee… dingen van het vertrouwde thuis om het onderweg mee te redden. Ik stelde me voor dat de zeventig die Jezus uitzond voor zich uit, twee aan twee onderweg ook dat spelletje zouden spelen. Ze gingen op reis en ze namen mee… geen geld, geen reistas met spullen of eten, geen schoenen aan hun voeten. Ik denk dat ze gauw uitgespeeld waren.
Tweeënzeventig apostelen stuurt Jezus erop uit, staat in de tekst die we hoorden. Gezanten betekent dat, een ander woord dan discipelen. In andere oude handschriften is echter van zeventig sprake. Zeventig mensen stuurt Jezus naar iedere stad en plaats waar hij van plan is heen te gaan. Dat getal wordt niet voor niets gebruikt, daarom denk ik dat er zeventig gelezen moet worden. Zeventig betekende in de joodse symboliek de volkeren. De niet-joden. In het hoofdstuk hiervoor schreeft Lucas hoe Jezus zijn twaalf leerlingen erop uit stuurde om in het joodse land de gehoorde boodschap zichtbaar te maken. En nu zijn dan dus de andere volkeren aan de beurt. dat is volgens mij de betekenis van de zeventig.
Symbolisch dus. Maar we moeten de uitzending van de zeventig ook om een andere reden niet teveel vastpinnen aan feitelijke gebeurtenissen in een ver verleden. Dan zouden we namelijk kunnen vergeten dat ook aan ons gezegd wordt: ga op weg! Ook wij worden uitgezonden. Want Jezus zendt de zeventig voor zich uit naar iedere plaats waar hij van plan is te komen. Met christelijke oren gelezen, lees je in dat laatste de verwijzing naar de komst van Jezus. In onze traditie is de overtuiging verankerd dat ooit, op een of andere manier, Jezus terug zal keren. Als Jezus de zeventig voor zich uit zendt, staat hij daarmee aan het begin van hun tocht. Maar tegelijkertijd staat hij ook aan het einde ervan. Wij gaan en hij komt.
En iedere plaats waar hij van plan is te komen. Misschien mag dat ook wel breder worden gezien dan een bepaalde plaats op de wereld. Door de tijden heen veranderen de plaatsen. De wereld beweegt, transformeert. En daarom is iedere plek telkens een nieuw reisdoel voor de mensen die op weg gestuurd zijn. Hier en nu, steeds opnieuw, de wereld en ons leven zelf zijn de weg en het reisdoel. Hier komt God tot ons.
– verhaaltje dominee op dak –
De boodschap die de gezanten van Jezus meekrijgen is: “het koninkrijk van God is nabij.” Letterlijk vertaald staat er: het koninkrijk van God is onder handbereik. Als Jezus die boodschap verkondigt, het Koninkrijk van God is nabij, dan mag je die boodschap zo begrijpen dat in Jezus’ spreken en handelen dat Koninkrijk zichtbaar wordt. Maar nu krijgen wij dezelfde boodschap in de mond gelegd.
Hoe wordt aan ons dan zichtbaar dat het Koninkrijk onder handbereik is? Het antwoord op die vraag wordt geschetst in de aanwijzingen die Jezus meegeeft voor de reis. U hebt het gehoord, hij zegt “ga op reis en neem niet mee… geld, voedsel, schoenen en bagage. Groet onderweg niemand. Als je een huis binnengaat zeg dan ‘vrede voor dit huis’. En als men jullie verwelkomt en je eten en drinken voorzet, blijf daar dan en eet en drink wat je gegeven wordt. Als u niet ontvangen wordt zeg dan: we verbreken hierbij de relatie met u, maar desalniettemin is het Koninkrijk van God nabij. Als je wel ergens ontvangen wordt, verzorg dan de zieken in die plaats en zeg: het Koninkrijk van God is onder handbereik.” Hoe moeten we dit uitleggen?
Een apostel, een gezant is allereerst onafhankelijk en afhankelijk tegelijk, zonder eigenbelang en vol beweging en vrede. Toegewijd, zou je ook kunnen zeggen. Onafhankelijk want de apostel hangt niet aan de dingen van het vertrouwde thuis en gaat zonder bagage dan ook zonder ballast op weg. Afhankelijk want de apostel heeft andere mensen nodig om verder te kunnen. Zonder eigenbelang want vol ruimte voor een ander. Beweeglijk want voortdurend onderweg, niemand groeten betekent: je door niemand onnodig laten ophouden. Vol vrede omdat hij anderen met de vrede van God begroet.
Jezus volgen is voor hem uitgaan. In alle eenvoud en openheid anderen vrede wensen, en vreedzaam met anderen samenleven. Dat is niet makkelijk. Want wie zich openstelt loopt het risico om gekwetst te worden. Ga weg en bedenk wel, zegt Jezus, ik zend jullie als lammeren onder de wolven. Leven als boodschapper van God brengt kwetsbaarheid met zich mee. En lang niet iedereen zal open staan voor de boodschap van vrede. Jezus roept een weeklacht uit over de steden die zich aan de nabijheid van het Koninkrijk niets gelegen laten liggen, het zelf niet vorm willen geven. Jezus voorziet als gevolg dat het helemaal mis zal lopen. In Sodom was het nog behaaglijker… Deze beelden geven het apostelschap iets dringends. Het is een serieuze opdracht en niet makkelijk.
Maar tegelijkertijd zegt Jezus tegen de zeventig die hij uitzendt: de oogst is groot. En ook de steden waarin de vredebode niet ontvangen wordt, krijgen te horen dat het koninkrijk nabij is.
De 70 keren bij Jezus terug. Lucas vertelt niet hoeveel mensen er tot inkeer zijn gekomen. Hij vertelt ook niet wat de belevenissen van de zeventig gezanten waren. Dat is niet zo belangrijk. Hij vertelt hoe ze ontdekten dat in Jezus naam het kwaad werd uitgebannen. Maar het belangrijkste wat hij vertelt is hoe de boden vol vreugde waren. En Jezus laat ze vrolijk zijn. Maar niet dat het kwaad hun gehoorzaamde moest reden van hun vreugde zijn. “Verheug je omdat je naam in de hemel opgetekend is!”
Achter de weg door de wereld, achter de pogingen om in de wereld de nabijheid van het Koninkrijk van God te leven, gaat zo een hemels perspectief schuil. Je naam, dat is alles wat je bent en was en worden zal, staat opgetekend in de hemel. Vastgelegd om nooit verloren te gaan. Wat zou je dan eigenlijk nog bang zijn? Ik ga op reis en ik neem mee… nee, ik ga op reis. Dag in dag uit. Met een boodschap van vrede op mijn lippen. Open voor wie mij nodig heeft en dat alles vol vreugde. In het vertrouwen dat ik op mijn weg zomaar de Heer kan ontmoeten. Dan ben je nog lang niet uitgespeeld.
